โทญ เบื่อหน่ายกับชีวิตที่ผ่านมา แค่วสังเกต อาณาเขตอันสงบปราศจากนักท่องเที่ยวไทยเทศ สินค้าตามซุ้มวางเงียบมีคำร่ำลือว่าเจ้าอาวาสบริหารเก่ง สามารถสร้างเงินสะพัด ซึ่งแม้ อาหารเสริมลดน้ำหนัก จะวางอยู่สรรพคุณก็มากมายและประโยชน์ล้นเหลือ ก็ยังไม่ได้ออกไปไหนสักชิ้น ซิลค์สกรีน พระวิหารเจดีย์เงิน ทำเป็นของที่ระลึก พวงกุญแจ ที่เขี่ยบุหรี่ แก้วน้ำ หมวก แบ่งพื้นที่ผลิตภัณฑ์โอท็อป สารคดีขายความเป็นมา โทญ เดินดุ่มบนลานกว้าง แสงจันทร์จับเงาตะคุ่ม และได้นั่งถอนหายใจ มองตามเจดีย์ใหญ่สูงเสียดฟ้า ประดับประดาด้วยโคมไฟสวยงาม เกิดความน้อยเนื้อต่ำใจ อายุปูนนี้จะให้เปลี่ยนอาชีพอะไร ความรู้ก็ไม่มี จะให้เป็นพัศดี หรือครู ก็คงไม่ได้เพียงใช้แรงงานที่ว่าสุจริต ไม่เบียดเบียนใคร คิดไปความเศร้าก็กัดกินใจ เมื่อได้เห็นหนังสือ ครึ่งทางชีวิตแล้ว สมควรแล้วที่จะเอาอย่างหนังสือ
เมื่อชีวิตเกิดมาจากความยากจนก็ไม่เป็นไร เพราะยังมีคนที่จนกว่า เพียงอยู่มาได้เพราะว่าความขยัน และศรัทธาในตัวเอง เมื่อคิดได้ก็ลองสวมชุดดำ ใส่ลูกประคำ ใหญ่ แล้วก็มีคำแนะนำให้โกนหัว เมื่อเป็นแบบนี้ก็ปฏิญาณ ว่าตนจะนิ่งเงียบตลอดไป คล้ายดังฤษี ซึ่งก็หมายถึงผู้แสวงหา แต่ก็ยังไม่รู้ว่าการนิ่งเงียบ เป็นการค้นหาอะไร เพียงแต่ทำตัวไม่สนใจใคร ไม่สนสังคม ไม่วุ่นวาย ทำชีวิตเหมือนกับเหนื่อยมามาก เหมือนประหนึ่งคนถือพรหมจรรย์ ซึ่งก็มีเสียงกระซิบให้เข้าหู ว่าให้พูดบ้างในคืนวันเพ็ญก็ยังดี ซึ่งก็จะได้เป็นการใช้กล่องเสียงอยู่ด้วย แต่เมื่อได้ทำไป เพื่อหลีกหนีความสับสน แต่กลับมีคนเข้ามาวุ่นวาย ทั้งบริจาคนั่นนี่ แถมยังเมื่อไม่พูด ต่างก็ตีกันไปใหญ่ ไม่ว่าจะการใบ้หวย บอกเบอร์ แต่ก็ได้บ้างไม่ถูก บ้างก็ไม่ว่าไร เพียงบ่นเป็นบุญยังไม่ถึง แต่ก็ยังดีที่ยังมีรายได้จากการบริจาค พอมีเหลือจุนเจือ
ได้ค่านั่นนี่ เพื่อความอยู่รอดของครอบครัว เมื่อทำไปไม่เหมือนใครมีจุดขายมาก คนที่อ่อนแอทางจิตใจ ยิ่งวิ่งเข้าไปหา เงินทองไหลมามากมาย ซึ่งก็มีทั้งคนมีเงินและไม่มีต่างก็ต้องเข้ามาพึ่งพา เหมือนได้ยาวิเศษทางใจ กลับไปก็ได้แต่ว่าชีวิตดีขึ้น เมื่อข่าวออกไป ก็ยิ่งวุ่นวายมาก แต่ก็ดีที่ตั้งไว้ว่าไม่พูด ไม่เช่นนั้นคงต้องตอบคำถามวุ่นวาย และเมื่อเพียงการนั่งอยู่แล้วได้เงินมากมาย ครอบครัวที่เคยลำบากก็สบาย แล้วผู้คนต่างก็วิ่งเข้ามาให้เอง เมื่อครั้งคิดได้ ก็ออกสิ่งที่เป็นวัตถุมงคล เรียกว่าเช่าหาติดตัว ทั้งที่เป้นเพียงวัสดุธรรมดา ไม่มีการปลุกเสก เพียงการสมมุติ ไม่มีเพียรตบะ
เมื่อเวลาผ่านไป ได้เข้าถึงความพอใจ และความได้รู้ถึงสัจธรรมโดยท่องแท้ ไม่อยากแล้วที่จะเป็นฤษี เพียงต้องไปบำเพ็ญตนจริงเสียที ค้นหาตัวเองไม่มีอะไรเที่ยงแท้ แต่ก็ศึกษาความทุกข์ทางโลกไปพร้อมกัน และถ้วสักวันหนึ่ง ความจริงประจักษ์ คงรอดยากก็เลย เข้าถึงจริง โดยการมุ่งแสวงหา ไม่ต้องค้นหาสัจธรรม แต่ต้องแสวงหาตัวเอง จนเข้าถึงความดีที่จีรัง แล้วความลับก็จะยังคงอยู่ต่อไป แต่ด้วยที่ครอบคัวตองรู้จักพอด้วย ถ้าไม่ก็จะไม่มีฤษี อีกต่อไป เมื่อตกลงกันตามนี้ ก็ได้ออกไป และไม่หวนกลับมาอีกเลย จากการที่เพียงคิด เพื่อให้อยู่รอด กลับเบื่อหน่าย กับมันจนได้เจอความจริง แม้จะยังไม่ถึงวันพิพากษา แต่ก็ได้เป็นผู้รู้เสียก่อน การทำตัวเพียงเพื่อเอาความอ่อนแอ ทางจิตใจ ของผู้อื่นมาเป็นเครื่องมือ ซึ่งก็มีอีกมากในสังคม เพียงแต่ใครจะมีสามัญสำนึก ที่จะทำความดี เพื่อผู้คนจริงๆ เหมือนโทญ
